İç denetim dünyası ilerlemeye devam etmekte ve son yıllarda denetim ekipleri, verimliliği artırmak ve güvenceyi iyileştirmek için veri analitiği ve bulut teknolojilerini giderek daha fazla kullanmaktadır. Şimdilerde, yapay zekâ ve robotik süreç otomasyonu (robotic process automation-RPA) gibi gelişen teknolojiler iç denetim faaliyetlerine daha fazla girmiş durumdadır.
Hâlâ ilk günler, ancak otomasyona yönelik eğilim açıktır. Aslında, gelişmekte olan teknoloji hakkında soru sorulduğunda, yakın zamanda yapılan bir anketin %20’si zaten RPA kullandıklarını söylemiştir. Buna ek olarak, %12’si yapay zekâ kullandığını, %3’ü blok zinciri kullandığını, %15’i de birden fazla türde gelişen teknoloji kullandığını söylemişlerdir.
Bu teknolojiler, özellikle RPA, denetim kalitesini artırma potansiyeline sahiptir. Örneğin, RPA, iç denetim ekiplerinin tekrarlayan, daha az stratejik görevlere saplanıp kalmak yerine, diğer işletme bölümleriyle işbirliği yapmak ve sonuçları ilgili kurullarla paylaşmak için daha fazla zaman harcamasını sağlayabilir.
Finansal hizmetler gibi veri merkezli sektörlerde bu teknolojiler özellikle büyük bir etki yaratabilir.
Robotik Süreç Otomasyonu/RPA nedir?
Fiziksel robotik, bir şişeye kapak koymak veya bir kutuyu bir yerden diğerine taşımak gibi tekrarlayan görevleri otomatikleştiren hareketleri gerçekleştirebilir. Benzer şekilde, RPA tekrarlayan görevleri otomatikleştirir, ancak fark, RPA’nın donanıma değil, yazılıma odaklanmasıdır.
IBM, “Yazılım robotiği olarak da bilinen robotik süreç otomasyonunu; kurumsal ve üretkenlik uygulamaları arasında tekrarlayan görevleri bütünleştirmek ve gerçekleştirmek amacıyla API’leri (Application Programming Interface/Uygulama Programlama Arayüzü) ve kullanıcı arabirimi (user interface-UI) etkileşimlerini birleştirerek veri çıkarma, form doldurma, dosya taşıma (extracting data, filling in forms, moving files) vb. gibi insan çalışanlarının arka ofis görevlerini taklit etmek için otomasyon teknolojilerini kullanır.” diye açıklamaktadır.
İç denetim (internal audit) için robotik süreç otomasyonu
RPA’nın iç denetim için kullanılabilmesinin bir yolu, verilerle ilgili görevleri daha verimli hale getirmektir. RPA, periyodik raporlamayı otomatikleştirmeye de yardımcı olabilir. Her raporda belirli bilgilerin gerekli olduğu bilinirse, bu bilgileri elde etmek ve doldurmak için potansiyel olarak bir RPA programı kurulabilir. Bununla birlikte, RPA hem denetim programlarında RPA kullanımı hem de diğer işletme bölümleri arasında RPA kullanımı açısından risk taşıyabilir. İç denetçilerin, RPA’nın uygun şekilde kullanıldığından emin olmak için RPA iç kontrollerini dikkate alması gerekir. Hiç kimse hatalar veya güvenlik açıkları oluşturan yanlış programlanmış bir durumla karşılaşmak istemez.
Finansal hizmetler (financial services) robotik süreç otomasyonu
RPA, iç denetimde kullanılmasına ek olarak, kurumsal finansmanda ve daha geniş anlamda finansal hizmetler endüstrisinde de rol oynayabilir. Kurumsal saymanlardan varlık yöneticilerine ve ipotek kredisi verenlere kadar uzanan finans uzmanları, büyük miktarlarda veriyle ilgilenir. RPA ile finansal hizmet uzmanları, veri toplama, veri temizleme ve analiz gibi veriler ile ilgili süreçleri otomatikleştirebilirler. Örneğin, bir yatırım analisti araştırma sürecini iyileştirmek için RPA’yı kullanabilir. Finansal verilerle dolu temiz bir elektronik tabloyu manuel olarak oluşturmak ve bir araya getirmek yerine, bir RPA aracı bunu otomatikleştirebilir ve analistin daha karmaşık, farklı görevlerle meşgul olması için zaman kazanabilir.
Finansal hizmetlerde RPA, müşteri hizmetleri ve pazarlama görevleri söz konusu olduğunda da yardımcı olabilir. Örneğin, bankalar kredi kartı teklifleri veya kredi ürünleri için uygun olan müşterilerin belirlenmesi gibi faaliyetleri otomatikleştirebilir. Bu teklifleri tüm müşterilere göndermek veya her müşteri dosyasını manuel olarak gözden geçirmek yerine, belirli ölçütleri karşılayan müşterilerin bir listesini derlemek için bir RPA programı kurulabilir. Bunlar, RPA’nın genel olarak finansal hizmetlerde ve iç denetimde kullanılabileceği birçok yoldan sadece birkaçıdır. Tekrarlayan, veri odaklı bir iş süreci, RPA için iyi bir aday olma eğilimindedir. Bu tür görevlerin çoğu, finansal hizmetler endüstrisinde, uyumluluktan müşteri katılımına kadar değişen alanlarda mevcuttur. Otomasyon sayesinde, finansal hizmet firmaları zaman kazanabilir ve müşteri ilişkileri kurmak ve yeni gelir fırsatları belirlemek gibi daha değerli işlere odaklanabilir. Bu arada, iç denetim uzmanları, güvence sağlamak için de RPA’yı kullanabilir.
Önemli Not:
Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
