Giriş
“Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu”[1] (Kanun) 26 Nisan 2022 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiş ve bu Kanunla ülkemiz hukukunda ilk kez ‘spor anonim şirketleri’ düzenlenmiştir[2].
Öncelikle 7405 sayılı Kanunun amacı; spor kulüpleri, spor anonim şirketleri ve spor federasyonlarının kuruluşu, organları, üst kuruluş oluşturmaları, gelir ve giderleri, bütçe ve harcama esasları, görev, yetki ve sorumlulukları, denetimleri, bunlara yapılacak her türlü yardımın şekil ve şartları ile bunlara ilişkin diğer hususlara dair usul ve esasları düzenlemektir.
Payları borsada işlem gören spor anonim şirketleri de dâhil olmak üzere tüm halka açık spor anonim şirketleri sermaye piyasası mevzuatına tabidir. Spor anonim şirketleri için 7405 sayılı Kanunla getirilen hükümler, sermaye piyasası mevzuatının halka açık şirketler için getirdiği düzenlemelerden ayrılmadığı sürece uygulanır. Aynı konuda farklı hükümler olması durumunda halka açık spor anonim şirketlerine sermaye piyasası mevzuatı hükümleri uygulanır (7405 sayılı Kanun, m.1/3).
Bu arada;
- Spor anonim şirketi, bir spor kulübünün bağlı ortaklığı veya iştiraki olarak ya da spor kulübünden bağımsız şekilde 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa[3] göre kurulan ve spor faaliyetinde bulunmak amacıyla Bakanlığa tescilini yaptıran anonim şirketi,
- Spor anonim şirketi yöneticisi ise, spor anonim şirketi yönetim kurulunca spor anonim şirketinin yönetim veya temsili hususunda murahhas üye veya müdür olarak yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişiyi,
ifade eder (7405 sayılı Kanun, m.2/i-j).
7405 sayılı Kanun’da spor anonim şirketleri özelinde;
- Spor anonim şirketi vasfının kazanılması ve kaybedilmesi,
- Hissedarlık yapısı,
- Yönetim,
- Mali hükümler,
- Temel ilkeler,
- Spor anonim şirketlerinin gelir ve giderleri,
- Spor anonim şirketlerinin bütçe ve harcama ilkeleri,
- Yardım şekilleri,
- Diğer hususlar,
- Davanın ihbarı ve ferî müdahale
- Profesyonel faaliyet
- Alacakların önceliği
- Ceza hükümleri ve soruşturma usulü
düzenlenmiştir. Ardından, 7405 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin altıncı fıkrası, 12’nci maddesinin dokuzuncu fıkrası ve 14’üncü maddesinin altıncı fıkrasına dayanılarak Spor Kulüpleri ve Spor Şirketleri Tescil Yönetmeliği[4] hazırlanmıştır.
Bu defa, 7405 sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanununun 17’nci maddesine dayanılarak Spor Anonim Şirketlerinin Esas Sözleşmesinin Asgari İçeriği, Ortaklık Yapısı, Pay Sahipliği, Sermayesi ve Organlarına İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği[5] (Tebliğ) hazırlanmıştır.
Spor Anonim Şirketlerinin Esas Sözleşmesinin Asgari İçeriği, Ortaklık Yapısı, Pay Sahipliği, Sermayesi ve Organlarına İlişkin Esaslar
Söz konusu Tebliğin amacı, spor anonim şirketlerinin esas sözleşmesinin asgari içeriğine, ortaklık yapısına, pay sahipliğine, sermayesine ve organlarına ilişkin usul ve esasları düzenlemektir. Tebliğ, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile spor federasyonlarının faaliyetlerine katılmak amacıyla başvuruda bulunan ve Bakanlığa tescilini yaptıran spor anonim şirketlerini kapsar. Halka açık spor anonim şirketleri sermaye piyasası mevzuatına tabidir. Tebliğde halka açık spor anonim şirketleri için getirilen hükümler, sermaye piyasası mevzuatının halka açık şirketler için getirdiği düzenlemelerden ayrılmadığı sürece uygulanır. Aynı konuda farklı hükümler olması durumunda halka açık spor anonim şirketlerine sermaye piyasası mevzuatı hükümleri uygulanır.
Esas sözleşmenin asgari içeriği
6102 sayılı Kanunun 339’uncu maddesi saklı kalmak kaydıyla spor anonim şirketlerinin esas sözleşmelerinde asgari olarak aşağıdaki hususların bulunması zorunludur:
- a) Şirketin ticaret unvanında spor, sportif veya belirli bir spor dalını tanımlayacak ibarelerden biri ya da birkaçı.
- b) Spor faaliyetlerinde bulunulmasını içerecek şekilde esaslı noktaları belirtilmiş ve tanımlanmış bir şekilde şirketin işletme konusu.
- c) Spor anonim şirketinin spor faaliyetlerinde kullanacağı renk, amblem ve benzeri diğer ayırıcı işaretleri tanımlayan ibareler.
ç) Spor faaliyetlerinde bulunulması taahhüt edilen spor dalları ve bu spor dallarında faaliyette bulunma hak ve yetkisini içeren hüküm.
- d) Faaliyette bulunduğu en yüksek harcamaya sahip spor dalındaki müsabakaların yapıldığı döneme göre şirketin hesap dönemi.
- e) Yönetim kurulu üyelerinde 7405 sayılı Kanun ve ilgili diğer mevzuat hükümleri kapsamı dışında istenmesi halinde aranacak diğer nitelikler.
- f) Zorunlu kurullar dışındaki diğer kurulların oluşturulması halinde, bu kurul üyelerinde 7405 sayılı Kanunun kapsamı dışında istenmesi halinde aranacak diğer nitelikler.
- g) Bütçenin hazırlanması, yürürlüğe konulması ve uygulanması usulü.
ğ) Öngörülmesi halinde spor anonim şirketinde doğrudan veya dolaylı hâkimiyeti bulunan spor kulübü lehine düzenlenecek imtiyazlar.
- h) Bir spor kulübü ile bağlantılı olan spor anonim şirketlerinde, pay sahiplerine dağıtılacak kâr payları ve kâr payından yapılacak bedelsiz sermaye artırımları hariç olmak üzere şirket kârından kuruculara, yönetim kurulu üyelerine ve diğer kimselere herhangi bir menfaat sağlanamayacağına dair hüküm.
Ortaklık yapısı ve pay sahipliği
Spor anonim şirketleri, bir spor kulübünün bağlı ortaklığı veya iştiraki olarak kurulabileceği gibi spor kulübünden bağımsız olarak da kurulabilir. Spor anonim şirketlerinin payları hamiline veya nama yazılı olabilir. Ancak, sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler hariç olmak üzere, bir spor kulübü ile bağlantılı olan spor anonim şirketlerinin paylarının nama yazılı olması zorunludur.
Gerçek veya tüzel kişilerin aynı ligde yer alan birden fazla spor kulübünde veya spor anonim şirketinde doğrudan veya dolaylı olarak hâkimiyeti bulunamaz. Hâkimiyetin belirlenmesinde aşağıdaki hâkimiyet başlıklı madde uygulanır.
Bir gerçek veya tüzel kişinin, spor anonim şirketi sermayesinin yüzde onunu veya daha fazlasını, halka açık spor anonim şirketlerinde ise yüzde beş veya daha fazlasını temsil eden payları edinmesi veya spor anonim şirketinin hâkimiyetinin el değiştirmesi sonucunu doğuran pay devirleri, devir tarihinden itibaren on beş gün içerisinde Bakanlığa bildirilir.
Hâkimiyet
Spor kulüpleri, belirli bir spor dalına ilişkin aktif ve pasif varlıklarını bir bütün olarak, bir spor anonim şirketine sermaye olarak koyabilir veya devredebilir. Bir spor anonim şirketi ile bu şekilde mal varlığı ya da sözleşme, ortaklık, yönetim veya benzeri bir bağlantısı olan spor kulübünün, ilgili spor anonim şirketinde 6102 sayılı Kanunun 195’inci maddesi kapsamında doğrudan ya da dolaylı hâkimiyeti bulunmalıdır. Bu şekilde doğrudan veya dolaylı hâkimiyeti bulunan spor kulübü lehine düzenlenecek imtiyazlar hariç olmak üzere spor anonim şirketlerinde; diğer paylara, belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine, belirli pay gruplarına ve azlığa 6102 sayılı Kanunda düzenlenen herhangi bir imtiyaz tesis edilemez. Bir spor anonim şirketinde mal varlığı ya da sözleşme, ortaklık, yönetim veya benzeri bir bağlantısı olan spor kulübünün;
- a) Oy haklarının çoğunluğuna sahip olması,
- b) Esas sözleşme uyarınca, yönetim organında karar alabilecek çoğunluğu oluşturan sayıda üyenin seçimini veya aday gösterme hakkına sahip olması,
- c) Kendi oy hakları yanında, bir sözleşmeye dayanarak, tek başına veya diğer pay sahipleri ya da ortaklarla birlikte, oy haklarının çoğunluğunu oluşturması,
ç) Spor anonim şirketini bir sözleşme gereğince veya başka bir yolla hâkimiyeti altında tutabilmesi,
- d) Hâkim bulunduğu bir veya daha fazla şirket aracılığıyla spor anonim şirketine dolaylı olarak hâkim olabilmesi,
hallerinde spor anonim şirketinin üzerinde hâkimiyetinin bulunduğu kabul edilir.
Yukarıda öngörülen hâller dışında, spor kulübünün spor anonim şirketinin paylarının çoğunluğuna veya onu yönetebilecek kararları alabilecek miktarda paylarına sahip bulunması, spor kulübünün hâkimiyetinin varlığına karinedir.
Spor anonim şirketinin sermayesi
Spor anonim şirketlerinin asgari sermayesi bir milyon Türk Lirasından az olamaz. Spor federasyonları, belirli liglerde yer alabilmek için spor anonim şirketi statüsünde olma yükümlülüğü ve bu şirketler için ödenmiş sermayesi bir milyon Türk lirasından az olmamak üzere asgari sermaye zorunluluğu getirebilir. Spor kulüpleri, belirli bir spor dalına ilişkin aktif ve pasif varlıklarını bir bütün olarak, bir spor anonim şirketine sermaye olarak koyabilir.
Spor anonim şirketinin organları ve organlarda görev alamayacaklar
Spor anonim şirketinin zorunlu organları genel kurul ve yönetim kuruludur. Spor anonim şirketlerinin yönetim kurulu, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş bir veya daha fazla kişiden oluşur. Zorunlu organlara ilişkin olarak 7405 sayılı Kanun, 6102 sayılı Kanun ile halka açık spor anonim şirketleri için ayrıca 6362 sayılı Kanun hükümleri ile bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan düzenlemelerin ilgili hükümleri uygulanır. Kasten işlenen bir suçtan dolayı bir yıl veya daha fazla süreyle hapis cezasına ya da affa uğramış olsa bile; Devletin güvenliğine karşı suçlar, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörizmin finansmanı, kaçakçılık, nefret ve ayrımcılık, cinsel dokunulmazlığa karşı suçlar, fuhuş, uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma, kullanmak için uyuşturucu veya uyarıcı madde satın almak, kabul etmek veya bulundurmak ya da uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak, şike veya teşvik primi, kanuna aykırı olarak spor müsabakalarına dayalı bahis ve şans oyunlarını oynatma, oynatılmasına yer ve imkân sağlama, reklamını yapma veya para nakline aracılık veya 7405 sayılı Kanunun 20 nci maddesine muhalefet etme suçlarından mahkûm olanların spor anonim şirketlerindeki yönetim, denetim, disiplin ve ihtiyari diğer kurul üyelikleri, haklarındaki mahkeme kararının kesinleştiği tarihte, başkaca hiçbir işlem yahut karara gerek olmaksızın kendiliğinden sona erer.
Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı verildiği takdirde ceza mahkûmiyetine ilişkin hükümler uygulanmaz. Tahkim kurulları, Bakanlık disiplin kurulları, spor federasyonlarının ceza veya disiplin kurulları ya da spor federasyonlarının bağlı olduğu uluslararası kuruluşlar tarafından son beş yıl içinde bir defada bir yıl veya toplam iki yıl hak mahrumiyeti cezası almış olanların spor anonim şirketi, spor anonim şirketi statüsündeki bağlı ortaklığı ve iştiraklerindeki yönetim, denetim, disiplin ve diğer kurul üyelikleri haklarındaki kurul kararının kesinleştiği tarihte, başkaca hiçbir işlem yahut karara gerek olmaksızın kendiliğinden sona erer.
Burada belirtildiği şekilde mahkûm olanlar veya hak mahrumiyeti cezası alanlar, spor anonim şirketlerinin genel kurulu dışındaki organlarında görev alamaz. Spor kulübü ve spor anonim şirketi yönetiminde yer alanlar aynı spor dalında ve aynı ligde faaliyet gösteren başka bir spor kulübü veya spor anonim şirketinin yönetiminde aynı anda görev alamazlar. Spor anonim şirketinin faaliyette bulunduğu spor dallarının bağlı olduğu spor federasyonlarının organlarında görev alanlar veya bu federasyonlarda her ne surette olursa olsun çalışanlar, spor anonim şirketlerinin genel kurulu dışındaki organlarında aynı anda görev alamazlar.
Sonuç Yerine
Spor Anonim Şirketlerinin Esas Sözleşmesinin Asgari İçeriği, Ortaklık Yapısı, Pay Sahipliği, Sermayesi ve Organlarına İlişkin Usul ve Esaslar Tebliğiyle spor anonim şirketlerinin esas sözleşme şartları ile birlikte asgari sermaye 1 milyon TL’den az olamayacak şekilde belirlenmiştir. Tebliğe göre, sermaye piyasası mevzuatına tabi olacak halka açık spor anonim şirketlerinde de asgari sermaye 1 milyon TL’den az olamayacaktır.
Spor federasyonları, belirli liglerde yer alabilmek için spor anonim şirketi statüsünde olma yükümlülüğü ve bu şirketler için ödenmiş sermayesi 1 milyon TL’den az olmamak üzere asgari sermaye zorunluluğu getirebilecektir. Spor kulüpleri, belirli bir spor dalına ilişkin aktif ve pasif varlıklarını bir bütün olarak, bir spor anonim şirketine sermaye olarak koyabilecek veya devredebilecektir.
Spor anonim şirketlerinin payları hamiline veya nama yazılı olabilecektir. Ancak, sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler hariç olmak üzere, bir spor kulübü ile bağlantılı olan spor anonim şirketlerinin paylarının nama yazılı olması zorunlu tutulmuştur. Tebliğ uyarınca, gerçek veya tüzel kişilerin aynı ligde yer alan birden fazla spor kulübünde veya spor anonim şirketinde doğrudan veya dolaylı olarak hâkimiyeti bulunamayacaktır.
Spor anonim şirketleri, bir spor kulübünün bağlı ortaklığı veya iştiraki olarak kurulabileceği gibi spor kulübünden bağımsız olarak da kurulabilecek; bu şirketlerin yönetim kurulu, esas sözleşmeyle atanmış veya genel kurul tarafından seçilmiş bir veya daha fazla kişiden oluşacaktır.
[1] Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu, Kanun Numarası: 7405, Kanun Tarihi: 22.04.2022, RG 26.04.2022/31821 [Bu Kanunda hüküm bulunmayan konularda spor anonim şirketleri hakkında 6102 sayılı Kanun hükümleri uygulanır (7405 sayılı Kanun m.25)]
[2] Bu konuda bkz. Yavuz AKBULAK, Yeni Bir Şirket Türü Olarak “Spor Anonim Şirketleri”, Legal Blog, 26 Nisan 2022
[3] Türk Ticaret Kanunu, Kanun Numarası: 6102, Kanun Tarihi: 13.01.2011, RG 14.02.2011/27846
[4] Spor Kulüpleri ve Spor Şirketleri Tescil Yönetmeliği, RG 08.07.2022/31890 [Bu konuda da bkz. Yavuz AKBULAK, Spor Anonim Şirketlerinin Tescili, Legal Blog, 18 Temmuz 2022]
[5] Spor Anonim Şirketlerinin Esas Sözleşmesinin Asgari İçeriği, Ortaklık Yapısı, Pay Sahipliği, Sermayesi ve Organlarına İlişkin Usul ve Esaslar Tebliği, RG 26.07.2022/31904 [Mezkûr Tebliğde hüküm bulunmayan hallerde 7405 sayılı Kanun, 6102 sayılı Kanun ile halka açık spor anonim şirketleri için ayrıca 6362 sayılı Kanun hükümleri ile bu Kanuna dayanılarak yürürlüğe konulan düzenlemelerin ilgili hükümleri uygulanır.] Anılan Tebliğde geçen;
- a) Bağlı ortaklık: Spor kulübünün paylarının doğrudan veya dolaylı olarak yüzde ellisinden fazlasına veya yönetim kurulu üyelerinin en az salt çoğunluğunu seçme ya da aday gösterme hakkına sahip olduğu spor anonim şirketlerini,
- b) Bakan: Gençlik ve Spor Bakanını,
- c) Bakanlık: Gençlik ve Spor Bakanlığını,
ç) Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi,
- d) Denk bütçe: Gelirleri giderlerine eşit olan bütçeyi,
- e) Esas sözleşme: Spor anonim şirketi esas sözleşmesini,
- f) Hâkimiyet: 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun 195’inci maddesinde düzenlenen hâkimiyet hallerini,
- g) Halka açık spor anonim şirketi: 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanlar hariç olmak üzere payları halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan spor anonim şirketlerini,
ğ) İl Müdürlüğü: Gençlik ve Spor İl Müdürlüğünü,
- h) İştirak: Spor kulübünün bağlı ortaklıkları dışında kalan ve spor kulübünün pay sahibi olduğu spor anonim şirketlerini,
ı) Sezon: Spor federasyonları tarafından belirlenen tarih aralığını,
- i) Spor anonim şirketi: Bir spor kulübünün bağlı ortaklığı veya iştiraki olarak ya da spor kulübünden bağımsız şekilde 6102 sayılı Kanuna göre kurulan ve spor faaliyetinde bulunmak amacıyla Bakanlığa tescilini yaptıran anonim şirketi,
- j) Spor anonim şirketi yöneticisi: Spor anonim şirketi yönetim kurulunca spor anonim şirketinin yönetimi veya temsili hususunda murahhas üye veya müdür olarak yetkilendirilen gerçek veya tüzel kişi ile bu tüzel kişi adına hareket edecek gerçek kişi temsilciyi,
- k) Spor dalı: Spor federasyonuna bağlı spor dalını,
- l) Spor faaliyeti: Bakanlık veya spor federasyonları tarafından düzenlenen ya da izin verilen spor müsabaka ve yarışmaları ile bunların hazırlık ve eğitim çalışmalarını,
- m) Spor federasyonu: Spor dalı ile ilgili faaliyetleri yürütmek üzere kanunla veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle kurulan, organları seçimle gelen ve idari ve mali özerkliğe sahip federasyonlarını,
- n) Spor kulübü: Bakanlık ve spor federasyonlarının faaliyetlerine katılmak amacıyla Bakanlığa tescilini yaptıran özel hukuk tüzel kişilerini,
- o) Spor kulübü yöneticisi: Spor kulübü yönetim kurulu üyeleri ile yönetim kurulunca kendisine spor kulübünün yönetimi veya temsili görevi verilmiş gerçek veya tüzel kişi ile bu tüzel kişi adına hareket edecek gerçek kişi temsilciyi ifade eder.
ÖNEMLİ NOT:
Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
