Mitsubishi nedir? Çoğu Amerikalı bir araba şirketi der ama bu doğru olsa da Mitsubishi aynı zamanda dünyanın en büyük altıncı bankasıdır ve bu, otomobil kolunu gölgede bırakan bir işletmedir. Banka Holding Şirketleri Yasası’nın (Bank Holding Company Act) bankacılık ve ticareti birbirinden ayırdığı Amerika’da bir araba şirketi ile bir bankayı karıştırmak yasa dışıdır. Banka holding şirketleri, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) merkez bankası Federal Rezerv tarafından düzenlenir ve bu, Fed’in anılan banka ile ana holding şirketi altındaki bağlı şirketler arasındaki ilişkiyi izlemesini gerektirir. Bu Silikon Vadisi Bankası’nın (Silicon Valley Bank/SVB) iflası, holding şirketi düzenlemesinin genellikle neyi gerektirdiğine dair küçük, kirli bir sırrı da açığa çıkarıyor ki; o kadar da değildir.
SVB tipik bankanız değildi. Batmadan önce Amerika’nın en büyük 16. bankası olan SVB’nin 200 milyar dolarlık varlığı olmasına karşın, bu büyüklükteki çoğu bankanın yaklaşık şube sayısı bin iken onun yalnızca 16 şubesi vardı. SVB insanların tasarruflarını bankaya yatırmadı; küçük startup’lardan Roku ve Roblox gibi onu büyütenlere kadar değişen teknoloji şirketlerini bankaya yatırdı. Başarısız olduğunda bankada 3 milyar doların üzerinde mevduatı olan kripto/sabitcoin şirketi Circle gibi en büyük on müşterisinin toplam mevduatı 13 milyar dolardı.
SVB Financial Group, SVB’nin banka holding şirketiydi. SVB Finans Grubu, SVB’nin oldu banka holding şirketidir (bank holding company). Financial Group çatısı altında SVB Capital oturuyordu. SVB Capital’in yönetimi altında 9,5 milyar dolarlık varlık vardı ve kendileri de SVB’de bankacılık yapan 760’tan fazla “unicorn” [1] ve diğer risk sermayesi şirketlerine (venture capital firms) yatırım yapıyordu. SVB Capital’in web sitesinde lanse edildiği gibi: “ABD’deki tüm girişim destekli şirketlerin %50’sinden fazlasıyla ve dünya çapındaki fonlar ve şirketlerle olan ilişkilerimiz sayesinde, SVB Capital’in yatırım çözümleri ailesi size bu benzersiz varlık sınıfına benzersiz erişim sağlar.”Risk sermayesi topluluğu açtığında SVB’yi ısırmak amacıyla geri dönen müşterileri kazanmak için risk sermayesine olan aynı güvendir. SVB batmadan bir gün önce, hissesi hâlâ hisse başına 100 doların üzerinde işlem görürken, birden fazla risk sermayesi şirketlerine iflas etmelerini söyleyerek bankanın sorunlarını şiddetlendirdi.
Federal Rezerv, SVB Financial Group için iki düzenleyici ve denetleyici role sahipti: bunlardan biri sadece SVB için, diğeri SVB Capital ve banka ile ilişkisi dâhil olmak üzere tüm holding şirketi içindi. SVB Capital, SVB ile banka yapmak için yatırım yaptığı şirketlere yasal veya gayri resmi olarak hangi yükümlülükleri koymuştu? Buna, SVB Capital’in yatırım yaptığı ve daha sonra yatırım yaptıkları şirketlere SVB’de bankacılık yapmaları için baskı yapan diğer risk sermayesi firmaları da dâhildir. Fed, SVB Capital’in düzenli denetiminde ve düzenlemesinde, SVB’de neler olup bittiğine dair içyüzünü anlamayı sunabilecek neleri ortaya çıkardı?
Federal Rezerv, bir banka düzenleyicisi olarak raporları dosyalamak, sorunları işaretlemek ve yönetime geçme notları vermek dâhil olmak üzere yaptıklarını raporlamaya başlarken, holding şirketini düzenlemek için ne yaptığı hakkında hiçbir şey söylemedi. Federal Rezerv’in ABD Kongresi’ne sunduğu resmi tanıklığında bir dipnotta SVB’nin banka holding şirketinden bahsediliyor, ancak SVB Capital’den hiç söz edilmiyor ki; sanki o şirketin bankanın iflasında hiçbir rolü yoktu.
İronik bir şekilde, eskiden bir risk sermayedarı olan yeni seçilen Senatör J.D. Vance (Ohio eyaleti, Cumhuriyetçi), SVB’nin hizmet sunumunu portföy şirketleri SVB’de bankaya sahip olan risk sermayedarlarına bağlayarak, risk sermayedarlarının SVB’nin çöküşündeki rolü sorusunu gündeme getirdi.
Holding düzenlemesindeki sorunlar SVB’yi de aşıyor. Kansas City merkezli bir banka holding şirketi olan Dickenson Financial örneğini ele alalım. Dickenson’ın iki küçük bankası bulunmaktadır: Armed Forces Bank ve Academy Bank. Bu iki banka çok farklı müşterilere hizmet vermektedir: Silahlı Kuvvetler şubeleri askeri üslerde, Akademi şubeleri ise Walmarts’tadır. Ancak aynı iş modelini uyguluyorlar: yüksek kredili mevduat ücretleri ile düşük gelirli tüketicileri vurmak/yakalamak. Her iki banka da kar için kredili mevduat ücretlerine güvenme konusunda rutin olarak ülkedeki en yüksekler arasında yer alıyor. Armed Forces Bank rutin olarak kârının yarısından fazlasını kredili mevduat hesabından elde ederken, Academy Bank dört yıl üst üste kârının %100’ünden fazlasını kredili mevduat hesabından elde etti.
Bu bir tesadüf değildir, ana holding şirketi tarafından açıkça ifade edilen net bir iş stratejisinin sonucudur. Bu bankaların her biri uzun yıllardır bu strateji altında faaliyet göstermektedir. Yine de, Kansas City Fed’in bu stratejiyi kutsamaktan başka bir şey yaptığına dair bir kanıt yoktur. Ne de olsa, her iki banka da yasal onayla faaliyet göstermeye devam etti.
SVB ve Dickenson gibi banka holding şirketlerinde fiili düzenleme ve denetimin ne kadar gerçekleştiğine dair gerçek bir soru vardır. Her iki durumda da, holding şirketleri daha katı denetim ve daha güçlü düzenleyici eylem talep eden iş modelleri yürütürler. Daha kaç tane banka holding şirketinin benzer sorunları olduğu ve Federal Rezerv Bölgesel Bankalarının işlerini nerede yaptıkları da merak edilmektedir.
Holding şirketi düzenlemesinin oldukça aktif olduğu alanlardan biri “küresel açıdan sistemik olarak önemli bankalar”dır (globally systemically important banks; GSIBs). Bunlar, JPMorgan Chase veya Goldman Sachs gibi en büyük, birbirine en bağlı bankalardır. Bu holding şirketleri genellikle yatırım bankalarını ve hizmet sağlayan diğer küçük kuruluşları içermektedir. Federal Rezerv bu şirketlere, özellikle birleştirilmiş ticari ve yatırım bankalarına odaklandı, çünkü Fed, ABD Kongresi’nin Clinton başkanlığının sonunda Glass-Steagall Yasasının bazı kısımlarını yürürlükten kaldırmasıyla sonuçlanan bu dev banka birleşmelerine izin verilmesini savundu.
SVB’nin iflası, Fed’in “sistemik olarak önemli” gördüğü şeyin yalnızca bir avuç en büyük bankadan daha fazlası olduğuna dair acı verici bir derstir. Birçoğu ki, ben de dâhil olmak üzere Fed’in kendi başarısızlıklarını dürüstçe değerlendireceğinden şüphe ediyor. Bir turnusol testi, Fed’in raporunda SVB’nin holding şirketi düzenleyicisi olarak yaptıklarına yer verip vermediğidir. Her iki durumda da, banka holding şirketlerinin güvenli olmayan iş uygulamaları uyguladığını gördüğünde, Fed’in daha fazla birkaç milyar dolarlık banka iflası yaşamadan önce, Fed’in çok daha girişken davranması gerekmektedir.
