Bilindiği üzere, 19 Temmuz 2022 tarihli ve 31897 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2022/12 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi[1] ile Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Koordinasyon Kurulu ihdas edilmiştir. Söz konusu Genelgeye göre;
“Sürdürülebilir kalkınma, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneklerinden ödün vermeden günümüz ihtiyaçlarını karşılayan kalkınma olarak tanımlanmıştır. Yoksulluktan iklim değişikliğine, sağlıktan ekonomik büyümeye, eğitimden istihdama, kentleşmeden sanayileşmeye birçok konuyu bünyesinde barındıran ve 25 Eylül 2015 tarihinde Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesinde Ülkemiz tarafından kabul edilen, 17 amaç ve 169 hedeften oluşan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA) ile ilgili uygulamalarda etkin işbirliğinin sağlanması elzemdir.
Bu itibarla SKA’nın uygulanmasını ulusal düzeyde takip etmek ve koordinasyonu sağlamak üzere Strateji ve Bütçe Başkanı başkanlığında; tüm bakanlıkların ilgili bakan yardımcıları, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı, Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu ve Türkiye İstatistik Kurumu başkanlarından oluşan Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Koordinasyon Kurulu (Kurul) kurulmuştur.
Kurulun çalışma usul ve esasları Kurul tarafından belirlenecek, sekretarya hizmetleri Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yürütülecektir. Kurul, sürdürülebilir kalkınma konularına ilişkin çalışmalarda bulunmak üzere ilgili temsilcilerin, uzmanların katılımı ile çalışma grupları oluşturabilecektir. Kurul toplantılarına gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, meslek odaları, sivil toplum kuruluşları, uluslararası kuruluşlar, özel sektör temsilcileri ve konuyla ilgili uzmanlar davet edilebilecek ve çalışma gruplarında yer alabilecektir. SKA göstergeleri bazında gelişmeler, Türkiye İstatistik Kurumu Başkanlığınca Kurula raporlanacaktır.
SKA ile ilgili çalışmaların kurumlar arası işbirliği ve koordinasyon içinde etkin şekilde yürütülmesinde ve hedeflerin izlenmesi için ihtiyaç duyulan bilgi ve verinin temininde Kurula ve Kurulun koordinasyonunu yürüten Strateji ve Bütçe Başkanlığına gereken destek ve yardım titizlikle sağlanacaktır.”
Anılan Genelgede de yer alan 2015 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Zirvesinde istihsal edilen Sürdürülebilir Kalkınmanın amaç ve hedefleri ile ilgili olarak BM raporunda[2] yer alan tespitler aşağıda yer almaktadır:
“54. Hükümetler arası müzakerelerin kapsayıcı bir sürecini takiben ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri üzerine Açık Çalışma Grubu’nun, ikincisini bağlamsallaştıran bir çatı içeren önerisine dayanarak, üzerinde mutabık kaldığımız Amaçlar aşağıda belirtilmiştir.
- Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ve amaçları, farklı ulusal gerçekleri, kapasiteleri ve kalkınma düzeylerini dikkate alarak ve ulusal politika ve önceliklere saygı göstererek bütünleşik ve bölünemez, doğası gereği küresel ve evrensel olarak uygulanabilir niteliktedir. Hedefler, her Hükümetin küresel hırs düzeyi tarafından yönlendirilen ancak ulusal koşulları dikkate alarak kendi ulusal hedeflerini belirlediği, arzu edilen ve küresel olarak tanımlanır. Her Hükümet ayrıca bu arzu edilen ve küresel hedeflerin ulusal planlama süreçlerine, politikalarına ve stratejilerine nasıl dâhil edileceğine karar verecektir. Sürdürülebilir kalkınma ile ekonomik, sosyal ve çevresel alanlarda devam eden diğer ilgili süreçler arasındaki bağlantıyı tanımak önemlidir.
- Bu Hedeflere ve amaçlara karar verirken, her ülkenin sürdürülebilir kalkınmaya ulaşmak için belirli zorluklarla karşı karşıya olduğunun farkındayız ve en savunmasız ülkelerin ve özellikle Afrika ülkeleri, en az gelişmiş ülkeler, denize kıyısı olmayan gelişmekte olan ülkeler ve gelişmekte olan küçük ada devletlerinin yanı sıra orta gelirli ülkelerin karşılaştığı belirli zorluklar. Çatışma durumundaki ülkeler de özel ilgiye ihtiyaç duyar.
- Hedeflerin birçoğu için temel verilerin mevcut olmadığını kabul ediyor ve Üye Devletlerde veri toplama ve kapasite oluşturmanın güçlendirilmesi, henüz mevcut olmayan ulusal ve küresel temellerin geliştirilmesi için daha fazla destek çağrısında bulunuyoruz. Özellikle altında net sayısal hedefleri olmayan hedefler için, ilerleme ölçümünü daha iyi bilgilendirmek için veri toplamadaki bu boşluğu ele almayı taahhüt ediyoruz.
- Devletlerin diğer forumlarda Gündemimizin uygulanmasında potansiyel zorluklar oluşturan kilit konuları ele alma çabalarını teşvik ediyoruz ve bu süreçlerin bağımsız yetkilerine saygı duyuyoruz. Gündemin ve uygulamasının bu diğer süreçleri ve burada alınan kararları desteklemesini ve bunlara halel getirmemesini amaçlıyoruz.
- Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için her ülkenin kendi ulusal koşullarına ve önceliklerine uygun olarak farklı yaklaşımlar, vizyonlar, modeller ve araçlar olduğunu kabul ediyoruz ve Dünya gezegeninin ve ekosistemlerinin ortak evimiz olduğunu ve “Toprak Ana”nın bir dizi ülke ve bölgede ortak bir ifade olduğunu yeniden onaylıyoruz.”
[1] Söz konusu Genelge için bkz. < https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/07/20220719-3.pdf >
[2] Anılan BM sonuç raporu için bkz. < https://www.un.org/ga/search/view_doc.asp?symbol=A/69/L.85&Lang=E > erişim tarihi 19 Temmuz 2022 [BM 2015 yılı Zirvesine ilişkin diğer dokümanlara erişim: < https://sustainabledevelopment.un.org/post2015/summit >]
Önemli Not:
Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hatalar, kusurlar, noksanlıklar ve eksiklikler yazarına aittir.
